Yutak Felci (Paralysis Pharynx)

N.glossofaringius felci, nadiren idiopatik ve S.S.S hastalıkları ile şekillenebilir. Tam veya kısmi olabilir. Santral paralizde, yutma kabiliyeti yoktur. Perifer paralizde ise yutar ama yem özofagusta birikir.

Etiyoloji
Primer; idiopatik nedenlilerdir. N.glossopharingeus harabiyeti, alt çene kırıklarında, tümör,vb basınç olaylarında gözlenir. Toksik yem alımı sonrasında da (çürümüş, mantar toksini, şalgam,vs.) şekillenebilir.
Sekonder; Spesifik ve Sp.olmayan beyin hastalıklarında(kuduz, yalancı kuduz, meningitis, meningeal tümörler-apseler, travma-kanamalar), Zehirlenmeler( botilismus, kronik kurşun zehirlenmesi, mikotoksinler), Metabolizma Hastalıkları (hipokalsemik doğum felci, ketozisin sinirsel formu, transport tetani, ahır tetanisi).

Semptomlar
Genelde yavaş gelişir. Önce yumuşak ve sulu gıdalar, ileri safhada da su, hatta salya bile yutulamaz hale gelir. Psödosalivasyon görülür. Deil etkilenir, çiğneme kaslarında felç şekillenir, dolayısıyla çiğneme şekli değişir. Geviş getirme yavaştur, verilen yem acele alınır, öksürük ve dispne ile ağız-burundan atılır. Hırıltılı soluma gözlenir. Eksikozis görülene kadar salya akışı vardır. (normalde salya günde 150-180 lt) Verim düşer, zayıflama görülür ve sallanma hareketleri görülür. Yanlış yutmaya bağlı olarak aspirasyon pnömonisi şekillenebilir.




Tanı - Ayırıcı Tanı
Su ve yem alımında fonksiyon bozukluğu vardır. Stomatitisle seyreden hastalıklar, yutak yangıları, dil yangısı ve felçleri, alt çene kırıkları, diş hastalıkları ve özofagus tıkanmaları ile karıştırılabilir.

Tedavi
S.S.S hastalıkları ve botilusmusdan kaynaklanan felçlerde tedavi anlamsızdır. Primer neden ortadan kaldırılmalıdır. Aspirasyon pnömonisinden sakınılmalıdır. Tümör, apse varsa uzaklaştırılır. Suni besleme yapılabilir (Burun meri sondası ile ). Taze rumen içeriği verilebilir, sulu lapalar, 50-100g sodyum propionat verilebilir. Rumen içeriği ön mide sıcaklığında, yemli ve sulu kısımdan alınarak verilmelidir. Parenteral olarak %5-10 dekstroz solusyonu, %0.9 luk izotonik tuz solusyonu verilmelidir. Sinir uyarıları için küçük dozda kalsiyum boroglukonat (iv) verilebilir. Hipokalsemiklerde öncesinde kafein uygulanmalıdır. B vit komplex, özellikle de B1 vit. uygulanmalıdır. Asıl hastalığun tedavisi de mutlaka yapılmalıdır.