Pharyngitis (Yutak Yangısı)
Farinks hastalıkları yutma güçlüğü ve dispne ile seyreder. Atlar haricinde buradaki yangılar orta kulağa ulaşabilirler.
Etiyoloji:
Primer:
Tanı-Ayırıcı Tanı
Klinik semptomlara bakılmalı ve mukoza inspeksiyonu yapılmalıdır. En çok parotitis, özofagus tıkanması ve farinks felci ile karışır.
Parotitis; genelde tek taraflı, şiddetli bir şişkinlik ile kendini gösterir. Burun akıntısı yoktur.
Özofagus tıkanmasında; farinks sağlamdır, sonda uygulamasında tıkanıklık tesbit edilir, sığırda ön midede gaz birikimi tipiktir.
Yutak felcinde; Yutak bölgesinde ağrı ve yangı yoktur. Yutma refleksi kaybolmuştur ve sürekli regurgitasyon vardır.
Tedavi
Hayvan hijyenik ve ılık bir yere alınır, içme suyu oda sıcaklığında olmalıdır. Hafif olgularda sulu, yumuşak lapa verilir. Çok şiddetli olgularda ise yem ve su kesilir, burun özofagus sondası ile sıvı gıda yada elektrolitler verilmelidir. Sonda zararlı ise, rectal yolla su veya şekerli su verilebilir. Ama en iyisi parenteral sıvı-elektrolit tedavisi uygulamaktır. Asfeksi tehlikesi varsa trachetomi yapılır.Lokal tedavilerde %0.1 lik rivanol kullanılır. Ateş varsa, septisemi için parenteral sulfonamid+penicilin kombinasyonu 10000 iu/kg Ca IM uygulanır. Ağır olaylarda oksitetrasiklin 10 mg/kg ile başlanır, sonradan sülfonamide dönülür. Kronik olgularsa ile, atlarda nonspesifik protein uygulaması yapılır.
Etiyoloji:
Primer:
Travmatik ; hatalı sondalama,
Termik nedenler; sıcak-soğuk,
Kimyasal asitler,
Parazit ; sülük, gastrophilus. Soğuk, donmuş sular, soğuk hava, gaz, duman da laringitis yanında faringitise neden olurlar.
Sekonder
Sığırlarda; üst solunum yolu hastalıklarının seyri esnasında, Yalancı kuduz, buza pastörellozisi, koriza, BVM/MD ve sığır vebasında, Atlarda; Gurm ve influenzada görülür.
Ayrıca Kronik faringitis actinobasillozis ve tüberkülozda da görülür.
Semptomlar:
Akutta; ağrı ile başın ileri doğru uzatılması, yeme içmenin azalması, kesilmesi. Yemi korkarak yer ve ağrılı çiğner. Özofagusa lokmalar geçemez, Boş yutkundma hareketleri vardır. Ağızdan salya akar, atlarda burundan da gelebilir. Farinks’de ağrı vardır. Vücut sıcaklığı artar. Dıştan muayenede yutak bölgesi ağrılı ve şiştir. Hırıltılı solunum, öksürük vardır ve regional lenf yumruları şiştir. Larinks de stenoz vardır. Yutak mukozasında hiperemi ve şişlik vardır, genel durum bozulmuştur. Kronik faringitisde bölgede derininin palpasyonunda; sert, ağrısız, çevre dokulara yapışık şişlik belirlenir. Yutma güçlüğü ve dispne vardır. Açlık, susuzluk, dehidrasyon, dil ödemi ve eksikkozis (ileri derece dehidre) şekillenmiştir.
Eksikkozis; deri kıvrılınca düzelmez, döz çökük, merme kuru, salivasyon ve ürinasyon yok, deri mat, karışık, eklem bölgeleri açıktır. Deri de keratinizasyon şekillenmiştir.
Ayrıca Kronik faringitis actinobasillozis ve tüberkülozda da görülür.
Semptomlar:
Akutta; ağrı ile başın ileri doğru uzatılması, yeme içmenin azalması, kesilmesi. Yemi korkarak yer ve ağrılı çiğner. Özofagusa lokmalar geçemez, Boş yutkundma hareketleri vardır. Ağızdan salya akar, atlarda burundan da gelebilir. Farinks’de ağrı vardır. Vücut sıcaklığı artar. Dıştan muayenede yutak bölgesi ağrılı ve şiştir. Hırıltılı solunum, öksürük vardır ve regional lenf yumruları şiştir. Larinks de stenoz vardır. Yutak mukozasında hiperemi ve şişlik vardır, genel durum bozulmuştur. Kronik faringitisde bölgede derininin palpasyonunda; sert, ağrısız, çevre dokulara yapışık şişlik belirlenir. Yutma güçlüğü ve dispne vardır. Açlık, susuzluk, dehidrasyon, dil ödemi ve eksikkozis (ileri derece dehidre) şekillenmiştir.
Eksikkozis; deri kıvrılınca düzelmez, döz çökük, merme kuru, salivasyon ve ürinasyon yok, deri mat, karışık, eklem bölgeleri açıktır. Deri de keratinizasyon şekillenmiştir.
Tanı-Ayırıcı Tanı
Klinik semptomlara bakılmalı ve mukoza inspeksiyonu yapılmalıdır. En çok parotitis, özofagus tıkanması ve farinks felci ile karışır.
Parotitis; genelde tek taraflı, şiddetli bir şişkinlik ile kendini gösterir. Burun akıntısı yoktur.
Özofagus tıkanmasında; farinks sağlamdır, sonda uygulamasında tıkanıklık tesbit edilir, sığırda ön midede gaz birikimi tipiktir.
Yutak felcinde; Yutak bölgesinde ağrı ve yangı yoktur. Yutma refleksi kaybolmuştur ve sürekli regurgitasyon vardır.
Tedavi
Hayvan hijyenik ve ılık bir yere alınır, içme suyu oda sıcaklığında olmalıdır. Hafif olgularda sulu, yumuşak lapa verilir. Çok şiddetli olgularda ise yem ve su kesilir, burun özofagus sondası ile sıvı gıda yada elektrolitler verilmelidir. Sonda zararlı ise, rectal yolla su veya şekerli su verilebilir. Ama en iyisi parenteral sıvı-elektrolit tedavisi uygulamaktır. Asfeksi tehlikesi varsa trachetomi yapılır.Lokal tedavilerde %0.1 lik rivanol kullanılır. Ateş varsa, septisemi için parenteral sulfonamid+penicilin kombinasyonu 10000 iu/kg Ca IM uygulanır. Ağır olaylarda oksitetrasiklin 10 mg/kg ile başlanır, sonradan sülfonamide dönülür. Kronik olgularsa ile, atlarda nonspesifik protein uygulaması yapılır.
Yorumlar
Yorum Gönder