Nekropsi (Ders Notları)

      1.      Ölüm belgeleri nelerdir?

ØAlgor motris ( ölüm soğukluğu ), ØRigor motris ( ölüm katılığı ), ØPostmortal kan pıhtılaşması, ØPostmortal hipostatik konjesyon, Øİmbibisyon,

Ø      Pallor motris (ölüm solukluğu ), Ø      Renk değişiklikleri, Ø      Otoliz, Ø      Kokuşma,(putrefakasyon)

2.      Rigor motris nedir? Teşhisteki önemi nedir?

Vücut kaslarının ölümden sonra belli bir süre sertleşmesidir. Ölüm zamanının saptanmasında yararlanılır. Ölüm belgelerinin en önemlisi ve en belirginidir. Çene kilitlenir, Eklemler hareket ettirilemez.

Genellikle 2-4 sat içinde başlar ve 5-8 saat içinde maksimum seviyeye ulaşır. Çoğunlukla 24-72 saat içinde çözülür.

3.      Rigor motrisi (ölüm katılığı) hızlandıran ve yavaşlatan sebepler nelerdir yazınız?

Ø      Ölümden önceki kas faaliyetlerinin durumu ölüm katılığının şekillenme süresini etkiler. Fala hareket ettikten sonra ölen hayvanlarda daha erken şekillenir. Uzun süreli ve daha şiddetlidir.

Ø      Suda boğulmuş hayvanlarda alkol eter gibi ilaçlarla tedavi görmüş hayvanlarda daha erken şekillenir.

Ø      Hayvan öldüğü sırada vücut sıcaklığı yüksek ise daha erken şekillenir. Sıcaklık süreyi kısaltırken şiddeti etkilemez.

Ø      Komaya girmiş ve zayıf hayvanlarda rigor mortis geç ve daha hafif şekillenir.

Ø      Kas dejenerasyonu görülen hayvanların ölmesi sonrasında ise ölüm sertliği çok az veya hiç şekillenmez.

Ø      Çizgisiz kaslarda daha erken başlarken düz kaslarda daha geç başlar. Glikojen =enerji olması yavaşlatır.

Ø      Şiddetli kas kontraksiyonları görülen hastalıklarda erken şekillenir düşük pH da erken şekillenir

4.      Otopside barsak dokusunda görülen sucuk kangalı görünümündeki görüntü size ne düşündürür?

Barsaklardaki patolojik durum değişiklikleri

1.        Volvulus mesenteriyalis jejuni et ilei = aşırı barsak hareketleri sonucu oluşur

Sonu:

Ø      Dolaşım bozulur, nekrozlar oluşur.

Ø      Biriken maddelerin toksinlerinin emilmesi ile Otointoksikasyon şekillenir.

Ø      Mide ve barsakta rupturlar ve peritonit şekillenir.

Ø      Damar geçirgenliği artar ve perdiapez kanama şekillenir.

Ø      Aşırı gazın diyaframa basınç yapması sonucu asfeksi ve dolaşım bozukluğu.

5.      Hipostaz nedir? Makroskobik teşhisteki önemi nedir?

Ø      Kanın kadavranın yattığı taraftaki deri ve organlarda toplanmasına denir.1–2 saatte şekillenir. 12 saatte sabitlenir.

Ø      Hipostatik konjesyon kadavranın yattığı tarafı gösterdiğinden adli vakalarda önemlidir.

Ø      Fakat burada esas önemli nokta hipostaz ile pasif ( dolaşım yetmezliğine bağlı) ve aktif (yangıya bağlı) hiperemiden ayırabilmektir.

Ø      Hemorajik septisemide iki akciğerde konjesyon görülürken hipostaz da ise tek taraflı konjesyon görülür.

Ø      Aktif hiperemide şekillenen renk değişikliği hipostaz kadar kırmızı değildir. 

6.      Akciğerde hangi makroskobik bulgular pneumoniyi düşündürür?

Ø      Akciğerin kıvamı serttir. (Karaciğer benzeri hepatizasyon).

Ø      Suda batabilir. (Çünkü kıvamı et gibidir).

Ø      Belirli bölgelerde konjesyon odakları görülür.

Ø      Bronşlarda mukopurulent ve diğer tiplerde eksudat görülür.

Ø      Akciğer çoğunlukla bilateral pozisyondadır.

Ø      Bu bulgular ve anemnez verileri pneumoniyi düşündürür.

7.      Otopside izlenen soluk borusundaki asfiksi bulgusu ne anlama gelir. Ve bu yapı neden oluşur?

    Asfiksi Oksijen yetersizliğinde görülen boğulmadır. Suda boğulma Bağla elle boğulma Karbon monoksit zehirlenmesi Travma sonucu ağız ve burun tıkanmaları Yetersiz oksijen içeren havanın solunması Yabancı cisim aspirasyonu asfiksiye neden olur.

    Alveollerdeki pnömosit II hücrelerinden meydana gelirler.(surfaktan) yüzey gerilimini azaltırlar ve alveol yüzeyinin kollabe olmasını önlerler. Anti-atelektazik unsurlardır.

Ø      Timpaniler – Diyaframa basınç yapar – Asfiksi ve kalp durması

Ø      Akciğer parazitleri – fazla miktarda olunca yumakalnır – asfiksi

Ø      Trachea üzerien yapılan basınç --- Tümür apse -- Asfiksi 

8.      Kadavra üzerinde kokuşmanın belirtileri nelerdir?

1.      Postmortal gaz oluşumu: Organik maddelerin bakteriler etkisi ile parçalanması sonucu  oluşur.

2.      (H2S NH3 CH4 )

3.      Kokuşma kokusu Otoliz sonucu doku ve hücrelerin bozulması proteinlerin parçalanmasına ilgili olarak oluşan maddeler etrafa pis koku yayar.

4.      Kanın bozulması: Çeşitli bakteriler kana geçer ve damarlar içinde gaz oluşumuna kanın bozulmasına (hemolize) neden olur. Kan köpüklüdür.

5.      Pseudomelanoz: Ölümden sonra doku ve organların kirli yeşil kahve-siyah renkte olması.

6.      Gastro intestinal kanalda timpani ruptur prolapsus ve yer değiştirme.

7.      Kadavrada sinek larvalarının bulunması.

9.      Otopside pseudomelanoz ne anlama gelir?

Pseudomelanozun nedeni kokuşmadır. Eritorositlerin yıkımlanması sonucu ortaya çıkan hemoglobinin kokuşma sonucu ortaya çıkan kükürtlü hidrojen ile birleşmesi sonucu oluşur. Ölümden 12 saat sonra başlar, 30–36 sat sonra maksimum düzeye ulaşır. Dokuları kirli yeşile boyar.

Adli tıp açısından önemlidir Ölümün ne kadar zaman önce gerçekleştiğini belirlemede ölçü olarak kullanılır.

Kükürtlü hidrojen gıda maddelerinin fermantasyonu sonucu açığa çıkar.

10.  Postmortal timpani nasıl oluşur teşhisteki önemi nedir.

Mide ve barsaktaki karbonhidratlı yemlerin fermantasyonu sonucu gaz şekillenir. Oluşan gazlar mide va barsakta aşırı genişlemeye neden olur. Zamanla yırtılmalar şekillenir.

Ölüm öncesi oluşan timpanilerle ölüm sonrası oluşan timpanileri ayırt etmede kullanılır. Çünkü ölümden sonra oluşan timpanide mide içeriği karın boşluğuna dağılmamıştır ve kanlanma yoktur.

11.  Postmortal timpani sonucu oluşan ruptur ve önemi nedir?

Rupturun ölümden önce mi ölümden sonramı şekillendiğini belirlemekte kullanılır.

Postmortal timpanik ruptur:

Ø      Yırtık kenarı düzdür.

Ø      Kenarlarda ödem ve kanlanma görülmez.

Ø      Yem parçaları yırtık kenarındadır abdomen boşluğuna yayılmaz.

12.  Otopside tüm organların, kasın ve mukozaların sarı renkte olması hangi hastalıkları düşündürür?

Ø      Leptospirozis . Ø      Listeriyozis. Ø      Atların anemi enfeksiyon virüsü. Ø      Puerperal hemoglobinüri

Ø      Kan parazitlerine bağlı hastalıklar. Ø      Hemoliz yapan mikroorganizmaların yaptığı hastalıklar. Ø      Clostridium türleri   -- antraks Ø      Karaciğerde yağ dejenerasyonu

13.  Otopside tüm organlarda hemoraji izleniyorsa toraks ve abdomen boşluğunda kanlı sıvı varsa ölüm hangi hastalıklardan şekillenmiş olur?

Antraks, Salmonella Bradzot Hastalığı Closridial enterotoksemi (Tip A-B) Volvulus mezenteriyalis jejuni et ilei

Mide dalak torsiyolarında Pasteurellosis Yanıkara Domuz vebası Alerjik purpura hemorajika

14.  Hayvanlarda ötenazi yöntemleri nelerdir?

Mekanik yöntemlerle: Başa çekiçle vurma Özel tabanca ile ateş etme Elektrik akımı ile ötenazi 110 veya 220 Volt akım verilerek öldürülür Küçük: Elektrot dudak ve anüse tutturulur. Büyük: Elektrot ense ve sacruma yerleştirilir.

Kimyasal Maddeler ile ötenazi Büyük başlarda                        Kloral hidrat,    Narkotikler,                        Magnezyum sülfatın doymuş solüsyonu, Küçük hayvanlarda Narkotikler: Eter Kloroform pentobarbital Striknin: Başıboş gezen sokak köpeklerinde

15.  Ötenazi için seçilen yöntemle ilgili kriterler nelerdir.

Ne zaman yapılır: Nasıl olmalı:

Ø      Zoonoz hastalıklarda Ø      Prognozu kötü olan hayvanlarda tedaviye cevap verilmiyorsa Ø      Tedavi giderleri hayvanın bedelini aşıyorsa (Ekonomik amaçlı hayvanlarda) Ø      Sürü sağaltımında hastalığın teşhisine yardım amaçlı Ø      Hastalıklar yönünden yapılan bilimsel araştırmalarda. Ø      Hayvan acı çekmemeli Ø      Ötenazi otopsi bulgularını değiştirecek nitelikte olmamalıdır.

16.  Nekropsi öncesi ve sonrası yapılması gereken işlemler nelerdir?

Öncesi:

Ø      Nekropsi ölümden hemen sonra otoliz başlamadan yapılmalı otoliz bozulmaya yol açar.

Ø      Otoliz, Putrefekasyon, mikroskobik tanıda hata yapılmasına yol açar.

Ø      Nekropsi yerinin saptanması

Ø      Nekropsi salonu Hayvan barınakları Su kaynaklarına yakın yerlerde Gömüleceği yere yakın olmalıdır.

Ø      Nekropsi yeri temiz ve aydınlık olmalıdır. Yanlış sonuç alınmasına engel olunmalıdır.

Ø      Nekropsi malzemeleri uygun olmalı nekropsi kıyafeti giyilmelidir. Malzemelere el ile temas edilmemeli.

Ø      Mutlaka dezenfektan bulundurulmalıdır.

Ø      Sonrası :

Ø      Kadavranın imhası: Gömülür ve üzerine kireç dökülür, veya krematoryumda yakılır.

Ø      Kullanılan malzemelerin dezenfeksiyonu yapılmalıdır. Benmari veya otoklavda steril hale getirilmeli.

Ø      Eldiven önlük ve çizme yıkanmalı dezenfekte edilmelidir.

Ø      Gerekiyorsa duş alınmalıdır.

17.  Makroskobik ve mikroskobik teşhis nedir örnek vererek açıklayınız.

Makroskobik: Lezyonların gözle incelenmesi olayıdır. Mide torsiyonu, Akciğerde tuberküloz granulomları, Sucuk kangalı: Volvulus mezenteriyalis jejuni et ilei İnvaginasyo intestini barsaklar iç içe geçer. Kalpte tavuk yağı görünümünde kitle uzun süreli agoni olaylarında görülür. Parazitler kanamalar apse ödem yırtılmalar….

Mikroskobik:  Çeşitli organ veya dokularda nalınan örneklerin çeşitli işlemlerden geçirilerek mikroskota incelenmesi olayıdır. Beyincikteki purkinje hücrelerinde negri cisimciklerinin görülmesi oalyıdır. Böbreklerde üre kristallerinin bulunması (ürokozis) Scrapide iri vakuollerin bulunması Sirozda karaciğerde bağ doku üremesi

18.  Otopside organlarda nasıl parça alınır?

Testiste: Kalp: Dalakta: Mide: Akciğer: Barsak:

Kısa eksen boyunca dilimler Apexe doğru uzunlamasına Uzun eksen boyunda Büyük kurvatura boyunca açılır. Bronş ve bornşiollere dik Mesenteriyumlar boyuna açılır ve kesit alınır.

Karaciğerde: Tümör: Böbrekte: Lenf yumrusu:

Safra kanallarına dik gelecek şekilde, Büyük dilimlenir. En az 4-5 farklı parça alınır Önce uzun eksen boyunca daha sonra korteks ve medullayı içine alan üçgen kesitler. Önce uzun çap boyunca ikiye ayrılır sonra enine kesilir.

19.  Histopatolojik muayene nedir? Materyalin özellikleri ve işlem prosedürü nasıldır?

Ø      Doku ve organlardan alınan örneklerin çeşitli laboratuar işlemlerinden geçirilmesinden sonra doku ve hücrelerde oluşan değişiklikleri ışık veya elektron mikroskobunda incelenmesine Histopatolojik inceleme denir.

Ø      Otopsi hemen yapılmalıdır. Otoliz şekillenmeden

Ø      Alınan doku ve organ parçaları uygun tespit solüsyonu ile laboratuara en kısa sürede gönderilmelidir. 

Ø      +4 te saklanmalı dondurulmamalı Hücreler parçalanır. Mümkün olduğunca düzgün ince kesit alınmalıdır,

Ø      Tespit solüsyonu dokunun sertleşmesini sağlar.

Ø      Materyal kanlı ise sünger veya peçete ile kanı alınır. Emilim ile uzaklaştırılır.

Ø      Tespit kabının tavan ve tabanına pamuk konulmalıdır.

Ø      Lezyonlu organlardan sağlam kısım ile lezyonlu kısım beraber yollanmalıdır. Usule uygun parça alınmalıdır.

Ø      Materyal hakkında detaylı bilgi verilmelidir.(Klinik bulguları, ölüm zamanı, otopsi zamanı, Makroskobik ve mikroskobik bulgular, Şüphe edilen hastalıklar, ne konuda inceleme yapıldığı)

İşleme prosedürü:

Ø      Canlı doku incelemesi yapılır.

— Lam lamel arasına bir damla materyal damlatılır ve incelenir.

— Sürme froti hazırlanır.

— Tuşe preperat hazırlanır. Direk veya boyama yapılarak incelenir.

— Lam üzerine konulan doku parçaları mikrodiseksiyon iğneleri ile parçalanarak lam lamel arasında incelenir.

Ø      Cansız doku incelemesi yapılır.

1-Tespit: Otolizi önlemek, İyi boyanmayı sağlamak, normal durumunu korumak, kesilebilir duruma getirmek, sertleşmesini sağlamak amacı ile yapılır.

a)      fiziksel teknikler: Isıtma (pek kullanılmaz) kurutma (kan kemik iliği) dondurma (yağların incelenmesinde)

b)      Kimyasal maddeler: Formaldehit, asetik asit alkol

Tespit solüsyonuna atıalcak parça 0,5cm yi geçmemelidir.

Oda sıcaklığında veya 0,+4 derece arasında yapılmalıdır.

2-Yıkama: 24 sat ya da bir gece akan suda bekleterek fiksatidini uzaklaştırmak iyi boyama ve kesilmeyi etkiler.

3- Su giderme: Daha fazla sertleşmeyi sağlamak tam kesilecek duruma getirmek. Su olursa daha sonra büzüşme, dereceli alkolden geçirilerek yapılır. Su gider alkol gelir.

4- Parlatma:

Ksilolde 2saat bekletilir. Alkolü gidermek.Dokuyu parlatmak, bir sonra kullanılacak maddenin doku içine girmesini sağlamak,

Parafin banyosu: Yumuşak parafin, sert parafin- sıcak erimiş şekilde

5- Bloglama: parafinle yapılır.

6- Kesit alma: Mikrotom ince kesitler alınır, kırışıklar düzeltilir, kesikler ılık su banyosuna konulur,

7- boyama:  Doğal ---Bitkisel---- hematoksilen

                                   Hayvansal--…………….

                    Sentetik:--  Bazik—Metilen mavisi Bazik fuksin Violet

                                       Asit--   Eozin Asit fuksin Konko kırmızısı

Çekirdek Bazik boyaları tutar koyu görünür.

Sitoplazma asidik boyaları tutar

20.  Sitolojik muayene nedir? Hangi yöntemlerle yapılır?

Hücrelerin mikroskobik olarak incelenmesidir. İnce iğne aspirasyon biyopsisi Tuşe preperat (Tümür) Froti hazırlanır.

Epitel hücreler Yangı hücreleri Tümör hücrelerine bakılır.

21.  Hangi tip materyallerle sitolojik muayene yapılır?

Her türlü vücut sıvısından sitolojik muayene yapılır ayrıca tümör kemik iliği gibi dokulara da bakılır.

Örneğin; Kan idrar lenf BOS sinoviyal sıvı tümör vs..

22.  Teşhiste sitolojik muayenenin önemi nedir?

Özellikle kolay hızlı ve ucuz olması bize oldukça fazla avantaj sağalar.

Gereksiz ameliyatların önlenmesini sağlar.

İnce iğne aspirasyon biyopsisi veya tuşe preparatla teşhisini koyduğumuz bir kitlenin ameliyat gerektirip gerektirmediği hakkında fikir sahibi oluruz. Ayrıca ameliyat gerekirse bunun için daha fazla bilgi ile ameliyatı gerçekleştirmiş ve buna uygun ortamı sağlamış oluruz.

23.  İdrarın sitolojik muayenesinde nelere dikkat edilir?

Hücresel yangı incelenir. Böbrek epitelyum hücrelerinde yangı ve dejenerasyonlara bakılır. İdrar kesesi ve idrar yolu epitellerinde yine yangıya bakılır. Vagina epitelyumleri ise normaldir.

Eritrosit bulunması: Böbrek ve idrar kesesinde taş tümör ve kristaller nedeni ile olur. Kanama

Lökosit bulunması Üriner sistem yangılarında görülür.

Tümör hücreleri görülebilir

24.  İdrarın sitolojik muayenesi nasıl yapılır?

İlk olarak Makroskobik olarak bakılır. Renk koku yoğunluk saydamlığı kanlı olup olmaması vs değerlendirilir. Daha sonra boyama ve diğer işlemler yapılır.

…….

25.  Hiperemi, Ödem, Nekroz, Kanama, dejenerasyon, Yangı ne demektir tanımlayınız.

Hiperemi: Belirli bir bölgenin ya da dokunun normalden fazla kanlanması ve buna bağlı kırmızıya doğru renk değişimi. Aktif veya pasif olarak ikiye ayrılır. Ayrıca akut ve kronik olarak ta sınıflandırılabilir.

Ödem: Hücreler arası sıvıda normalden fazla miktarda su toplanmasıdır.

Nekroz: Bir veya daha fazla sayıda hücrenin, dokunun ya da organın geri dönüşemez şekilde hasar görmesi sonucu görülen patolojik ölümdür. Kuagylasyon, kazefikasyon …

Dejenerasyon:doku veya organların normal yapılarının dışında olmaları

Yangı: canlı dokunun hasara verdiği yanıttır. Yangı şu beş nitelik ile tanımlanır: kızarıklık (color), ısı artışı (rubor), şişkinlik (tumor), ağrı (dolor) ve kapsanan organlarda disfonksiyon yani işlev bozukluğu görülür (functio laesa).

Kanama: Kanın damar dışına çıkmasıdır. Per-rhexin veya per-diapedesis şeklinde olabilir.

26.  Tüberküloz, Bruselloz, Pseudotuberculos, Kuduz hastalıkları ile ilgili makro lezyonlar nelerdir?

Tüberküloz:

Akciğerde çeşitli büyüklüklerde çevresi kazefiye olmuş odaklar görülür.

Cavernler görülür.

Tüberküloz düğüm ve ülserleri (bronşlar trachea da)

Ayrıca barsaklarda payer plaklarında tuberküloz düğüm ve ülserleri görülür.

Bruselloz:

Lenf düğümleri şişkindir. Uterus içinde seroprulent ve nekrotik bir endometritis görülür.

Endometrium vechorion arasında kokusuz kirli sarı renkte bir eksudat bulunur.

Akciğerde fibrinokataral pneumoni Midede sarı pıhtı

Pseudotuberculos:

Ceviz büyüklüğüne varan yumru şeklinde apseler görülür. Bazıları fistüllü bazıları patlamış durumdadır.

Kuduz:

Tükürük bezlerinde hiperemi ve ödem, Beyinde hiperemi ve ödem Ağızda yabancı cisimler

Ensefalomyelitis

27.  İdrar kesesi içinde kanlı idrar ne anlama gelir açıklayınız?

İdrar kesesi mukozasında peteşi ve ekimoz şeklinde kanamalar akla gelir. Bu kanamaların sebepleri septisemi ve intoksikasyonla seyirli hastalıklar olabilir.

Ø      Sığırların piroplasmosis olayı = Babesia parazitleri neden olur.

Ø      Hematuria vesicularis chronica bovis --- Eğrelti otu ile zehirlenme

Ø      Atların purpura hemorajikası

Ø      Domuz vebası ve domuz salmonellası

Ø      Atların viral anemi enfeksiyonu---Böbrekte kanama yapar.

28.  Hepatizasyon nedir? Ve hangi organda olur?

Akciğerde olur. Akciğer karaciğere benzer. İki dönemde şekillenir.

—Kırmızı hepatizasyon dönemi (sıvılı dönem)

Ø      Pleura üzerinde pseudomembran oluşmuştur.

Ø      Akciğer koyu kırmızı ve çok serttir.

Ø      İnterstisyel dokuda ve loblar ortasında jelâtinimsi yangılı ödem sıvısı.

Ø      Bir parça alınıp suya atılınca dibe çöker çünkü kırmızı et kıvamındadır.

—Beyaz hepatizasyon dönemi Hücreli dönem(Hücreli dönem)

Ø      Koyu kırmızı ve serttir

Ø      Kesit yüzleri kuru ve düzdür. Boz renkte bölgeler oluşur.

Ø      Kırmızı zeminde ince beyaz mozaik yapıdadır.

Ø      Parmaklar arasında kolay parçalanır.

29.  Karaciğerde cam macunu manzarası hangi durumlarda oluşur.

Karaciğerde hemosideroziste

Karaciğerde yağ dejenerasyonunda

Leptospiroziste görülür